Τα πρώτα στάδια εφαρμογής των ρυθμίσεων έχουν ως εξής :

  • DSA (Digital Services Act) για πολύ μεγάλες πλατφόρμες (VLOPs) στις 25-28/8/2023 και για τις υπόλοιπες πλατφόρμες στις 17/02/2024
  • DMA (Digital Markets Acts) για τις πολύ μεγάλες πλατφόρμες (VLOPs) τον Μάρτιο του 2024 και στη συνέχεια για τις υπόλοιπες

Οι 5 βασικοί πυλώνες της DSA, που εστιάζει κυρίως στην προστασία των καταναλωτών, είναι οι εξής:

  1. Προώθηση της διαφάνειας στη διαδικτυακή διαφήμιση

Οι χρήστες θα γνωρίζουν πότε βλέπουν διαφημίσεις, γιατί τις βλέπουν, ποιος τις χρηματοδοτεί κλπ

✓ Όλες οι διαφημίσεις που θα προβάλλονται στις πολύ μεγάλες πλατφόρμες θα καταγράφονται σε δημόσια αρχεία (public ad repositories) για ένα έτος

  1. Έλεγχος της στοχευμένης διαφήμισης με βάση προσωπικά δεδομένα

✓ Δεν θα επιτρέπεται στις πλατφόρμες να προβάλλουν σε ανήλικους διαφημίσεις, κάνοντας στόχευση με βάση προσωπικά δεδομένα

✓ Οι πλατφόρμες θα πρέπει να έχουν τη συναίνεση του χρήστη στον οποίο προβάλλουν διαφήμιση όταν κάνουν στόχευση με βάση ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα (όπως η θρησκεία, ο σεξουαλικός προσανατολισμός κλπ)

  1. Απαγόρευση των “dark patterns” και άλλων παραπλανητικών τεχνικών στην επαφή με το χρήστη από όλες τις πλατφόρμες
  2. Εξασφάλιση σχεδιασμού κατάλληλου για ανηλίκους, όσον αφορά σε privacy, safety και security
  3. Μέτρα για την αντιμετώπιση παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο, όπως ενδεικτικά ετήσια reports διαφάνειας από όλες τις πλατφόρμες, με ακόμα μεγαλύτερες απαιτήσεις από τις πολύ μεγάλες (Very Large Operating Platforms).

Τα μέτρα ευθυγραμμίζονται και συμπληρώνουν το έργο που γίνεται από την Global Alliance for Responsible Media (GARM) της WFA, της οποίας ο ΣΔΕ είναι μέλος. Η GARM αποτελεί μία διακλαδική συμμαχία που στόχο έχει να μην χρηματοδοτούνται από τη διαφήμιση παίκτες που βλάπτουν την κοινωνία διαμοιράζοντας/φιλοξενώντας παράνομο και επιβλαβές περιεχόμενο.

Οι 5 βασικοί πυλώνες της DMA, που εστιάζει κυρίως στους διαφημιζόμενους και τη σχέση τους με τις VLOPs, (Very Large Online Platforms) τις οποίες χαρακτηρίζει ως ‘gatekeepers’, είναι οι εξής:

  1. Προώθηση της διαφάνειας στη μέτρηση του ad performance για τους διαφημιζόμενους, καθώς υποχρεώνει τις πλατφόρμες να παρέχουν στο διαφημιζόμενο ή σε τρίτους, εξουσιοδοτημένους από αυτόν α) δωρεάν πρόσβαση στα εργαλεία που χρησιμοποιεί η πλατφόρμα για τη μέτρηση της απόδοσης της διαφήμισης και β) τα απαραίτητα δεδομένα έτσι ώστε ο διαφημιζόμενος να είναι σε θέση να επαληθεύσει την απόδοση της διαφήμισης.
  2. Προώθηση της διαφάνειας τιμολόγησης των διαφημίσεων για τους διαφημιζόμενους, καθώς οι πλατφόρμες θα είναι υποχρεωμένες να παρέχουν σε ημερήσια βάση και δωρεάν τα ακόλουθα:

✓ Τις τιμές που πληρώνει ο διαφημιζόμενος για κάθε υπηρεσία συμπεριλαμβανομένων τυχόν εκπτώσεων και προσαυξήσεων

✓ Την αμοιβή που εισπράττει ο εκδότης (εφόσον συμφωνεί ο εκδότης) για κάθε διαφήμιση που προβάλλει ο διαφημιζόμενος

✓ Τον τρόπο με τον οποίο υπολογίζονται οι τιμές και οι αμοιβές

  1. Προώθηση της διαφάνειας σχετικά με τις τάσεις και τις προτιμήσεις των καταναλωτών για τους διαφημιζόμενους. Οι πλατφόρμες πρέπει να παρέχουν στους business users τους (συμπεριλαμβανομένων των διαφημιζόμενων) πρόσβαση στα δεδομένα που συλλέγονται από τους τελικούς χρήστες, όταν αυτοί έρχονται σε επαφή με τα προϊόντα/υπηρεσίες που προβάλει ο διαφημιζόμενος μέσω της εκάστοτε πλατφόρμας. Σύμφωνα με το GDPR, αυτό θα λειτουργεί βάσει της συναίνεσης που δίνει ο κάθε χρήστης.
  2. Περιορισμός της δυνατότητας των πλατφορμών να συνδυάζουν προσωπικά δεδομένα για διαφημιστικούς σκοπούς, καθώς τους απαγορεύει να συνδυάζουν δεδομένα που έχουν συλλέξει από διαφορετικές υπηρεσίες τους ή από υπηρεσίες τρίτων, εκτός και αν ο χρήστης έχει συναινέσει σε αυτό.
  3. Απαγόρευση της χρήσης από τις πλατφόρμες “dark patterns” ή άλλων παραπλανητικών τεχνικών που στόχο θα έχουν να υπονομεύσουν ή να παρακάμψουν τις υποχρεώσεις τους, όπως αυτές ορίζονται στην DMA.

 

H πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες (DSA) είναι o κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) που εγκρίθηκε με στόχο την καταπολέμηση της εμφάνισης και διάδοσης παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο και την ενίσχυση της διαφάνειας στην ψηφιακή διαφήμιση. Η DSA εφαρμόζεται σε online πλατφόρμες, μεταξύ των οποίων κοινωνικά δίκτυα, πλατφόρμες διαμοιρασμού περιεχομένου (content-sharing platforms), πλατφόρμες ηλεκτρονικών αγορών και διαδικτυακές μηχανές αναζήτησης.

Αν και οι προβλέψεις της DSA δεν  αφορούν άμεσα τους διαφημιζομένους, αναμένεται να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στις πρακτικές διαφήμισης που ακολουθούνται στην ΕΕ. Θεσπίζοντας περιορισμούς στη στοχευμένη διαφήμιση που βασίζεται σε ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα και στη διαφήμιση που απευθύνεται σε ανηλίκους, η DSA θα επηρεάσει άμεσα τον τρόπο με τον οποίο οι διαφημιζόμενοι προσεγγίζουν τους καταναλωτές στο διαδίκτυο. Οι νέοι κανόνες διαφάνειας που προβλέπονται από την DSA θα παρέχουν στους καταναλωτές λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τις διαφημίσεις που βλέπουν και τους λόγους για τους οποίους τις βλέπουν, ενώ η αυξημένη ευθύνη/λογοδοσία των online πλατφορμών όσον αφορά στην εποπτεία του περιεχομένου τους, θα ενισχύσει τις προσπάθειες των διαφημιζόμενων για brand safety, όπως ενδεικτικά την προσπάθεια που γίνεται από την GARM (Global Alliance for Responsible Media), (link) της οποίας ηγείται η WFA.

Η DSA αναμένεται να τεθεί σε ισχύ τον Αύγουστο του 2023 για τις “πολύ μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες”, όπως η Meta και η Google και στις 17 Φεβρουαρίου 2024 για όλες τις υπόλοιπες πλατφόρμες που λειτουργούν εντός της ΕΕ. Η DSA ενδέχεται, όπως και το GDPR, να αποτελέσει σημαντικό προηγούμενο, επηρεάζοντας τη μελλοντική χάραξη πολιτικής παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένων του Ηνωμένου Βασιλείου και των Ηνωμένων Πολιτειών.

Η πράξη για τις ψηφιακές αγορές (DMA) αποτελεί το αντιμονοπωλιακό αντίστοιχο της DSA και έχει σχεδιαστεί με σκοπό να δημιουργήσει δικαιότερες και ανταγωνιστικότερες ψηφιακές αγορές. Καθορίζει υποχρεώσεις για τους λεγόμενους «ρυθμιστές της πρόσβασης» (gatekeepers), δηλαδή τις πλατφόρμες των οποίων οι υπηρεσίες διαδραματίζουν θεμελιώδη ρόλο στις ψηφιακές αγορές, συμπεριλαμβανομένης της αγοράς ψηφιακής διαφήμισης (digital advertising market). Όπως η DSA, έτσι και η DMA, δεν επιβάλλει καμία άμεση υποχρέωση στους διαφημιζομένους, αλλά ενδέχεται να έχει σημαντικό αντίκτυπο στο διαφημιστικό οικοσύστημα.

Η DMA απαγορεύει στους «ρυθμιστές της πρόσβασης», όπως η Google και η Meta, να υιοθετούν συγκεκριμένες συμπεριφορές, όπως η προτιμησιακή συμπεριφορά (self-preferencing) και θεσπίζει την υποχρέωσή τους να λειτουργούν με διαφάνεια όσον αφορά την παροχή των διαφημιστικών τους υπηρεσιών. Με αυτό τον τρόπο, ενισχύονται οι προσπάθειες των διαφημιζομένων για αξιολόγηση της απόδοσης των διαφημιστικών τους καμπανιών στις διάφορες πλατφόρμες και για έλεγχο της διαφημιστικής τους επένδυσης με στόχο τη βέλτιστη απόδοση του διαφημιστικού τους budget. H DMA περιορίζει ακόμα τη δυνατότητα των Google και Meta να συνδυάζουν τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που συλλέγουν από τις διάφορες υπηρεσίες τους για διαφημιστικούς σκοπούς, χωρίς τη συγκατάθεση του χρήστη. Αυτό αναμένεται να επηρεάσει τη δυνατότητα τέτοιων πλατφορμών να δημιουργούν ατομικά προφίλ με βάση αναλυτικά προσωπικά δεδομένα (granular profiles) που χρησιμοποιούνται για στοχευμένη διαφήμιση.

Η DMA αναμένεται να τεθεί σε ισχύ το Μάρτιο του 2024 για μεμονωμένες υπηρεσίες των πλατφορμών που θα οριστούν ως «ρυθμιστές της πρόσβασης» (gatekeepers), οι οποίες ενδέχεται να περιλαμβάνουν τις διαφημιστικές υπηρεσίες των Google και Meta. Όπως η DSA, έτσι και η DMA, αναμένεται να αποτελέσει πρότυπο για τις ρυθμιστικές αρχές παγκοσμίως.

Ο ΣΔΕ παρακολουθεί συστηματικά μέσω της συνεργασίας του με την WFA (World Federation of Advertisers) όλα τα στάδια και τις εξελίξεις όσον αφορά στο ρυθμιστικό πλαίσιο της ΕΕ για το Digital και τις μεγάλες πλατφόρμες και ενημερώνει τακτικά τα μέλη του για την πρόοδο αναφορικά με τις DSA (Digital Services Act) και DMA (Digital Markets Acts) μέσα από Ενημερωτικά Δελτία, συνεντεύξεις και σχετικά άρθρα.